بررسی فارماکوگنوزی گیاه حرا (avicennia marina)

حرا درختی است همیشه سبز با نام علمی avicennia marina یا avicennia officinalis از تیرهء verbenaceae که بنام دانشمند شهیر ایرانی ابن سینا نامگذاری شده است . در بررسی هایی که در خارج از ایران و تاکنون بر روی این گیاه انجام شده نشان داده است این گیاه دارای 17 درصد تانن، 11 درصد نشاسته و یک مادهء چرب و نوعی مادهء رزینی بنام ماناوا، مقداری گلوکزید و ماده ای بنام لایاکول می باشد و دارای خواص مدر، قابض ، ضد جزام و آبله می باشد. در صنعت برای تهیهء خمیر کاغذ و ابریشم مصنوعی بکار می رود، همچنین باتوجه به محل زیست آن در زندگی آبزیان نقش مهمی ایفا می کند. پراکندگی این گیاه به کشورهای ایران، مصر، عربستان، پاکستان و هندوستان محدود می شود . و از آنجائیکه از ابعاد مختلف دارای اهمیت بوده و مطالعات چندانی بر روی آن بخصوص در ایران انجام نشده است ، لازم دیده شد که مطالعات مختلف فیتوشیمی و گیاه شناسی بر روی آن صورت گیرد. همچنین چون اختلاف نظری در مورد وجود دو گونه نزدیک به هم در اسناد معتبر وجود دارد و بعضی معتقدند یک گونه از این گیاه در ایران می باشد، آزمایشات فیتوشیمی و مطالعات هرباریومی و خرده نگاری می توانست کمک موثری در برطرف نمودن این شک و تردید نماید و از نظر علمی این مسئله را اثبات کند. لذا تصمیم به آن شد تا قسمتی از این تحقیقات بصورت پایان نامه حاضر مورد بررسی قرار گیرد. در این پایان نامه گیاه مذکور ازنظرفارماکوگنوزی که شامل تحقیقات گیاهشناسی، فیتوشیمی و خرده نگاری می باشد، مورد بررسی قرار گرفته و علاوه بر این با جمع آوری این گیاه درد و منطقهء متفاوت (بندر خمیر و بندر دیر با فاصله 400 کیلومتر از یکدیگر)سعی شده است که تاثیر شرایط آب و هوایی و فصول متفاوت در میزان مواد موثر ومیزان خاکستر و عصارهء این گیاه با هم مقایسه شود، که نتایج این بررسی ها در جداول صفحات 44، 45، 46، 47، 59، 60، 62، 63 این پایان نامه آمده است . مطالعات هرباریومی بر روی نمونه های جمع آوری شده انجام گرفت و همچنین برگ ، ساقه و ریشه این گیاه مورد مطالعات خرده نگاری قرار گرفته است . نتایج این خرده نگاری که در جدول 57 این پایان نامه آمده است ، نشان میدهد که هر دو نمونهء این گیاه دارای تریکوم های ساده تک سلولی و چند سلولی، بلورهای اکسالاتی ماکی و کوبیک وبی شکل، آوندهای چوبی مارپیچ و منقوط، روزنه درشت با تعداد کم، فیبر ضخیم همراه با بلورهای کوبیک ، اپیدرم با سلولهای دارای دیوارهء ضخیم و پارانشیم دارای سلولهای درشت می باشد و بدین صورت این طور می توان نتیجه گیری نمود که اختلافات مشاهده شده در نتیجه تغییرات آب و هوا، تغییر شوری آب و خاک ، فصول مختلف سال و عوامل جغرافیایی بوده و براساس مطالعات هر باریومی و خرده نگاری انجام شده، همچنان که حدس زده میشده است دوگونه a.marina و a.officinalis می بایستی یکی باشند. امید است که تحقیقات بعدی بتواند دیدگاههای جدیدی را جهت استفاده های کاربردی از گیاه حرا مطرح نماید.